एमपीएससी, युपीएससी याशिवाय बँका तसेच इतर अनेक संस्थांच्या स्पर्धा परीक्षांसाठी तयारी कशी करावी? त्याचा अभ्यास करताना कोणत्या गोष्टी ध्यानात ठेवाव्यात? याविषयी या परीक्षांमध्ये यश संपादन केलेले विद्यार्थी तसेच तज्ज्ञांनी केलेले मार्गदर्शन...
स्पर्धा परीक्षा ही कठीण नाहीच, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. स्पर्धा परीक्षेच्या तयारीसाठी लागणारी वर्तमानपत्रे, मासिके, इअर बुक्स व अन्य पुस्तके महाविद्यालयाच्या लायब्ररीत उपलब्ध असतात. या लायब्ररीचा विद्याथ्र्यांनी उपयोग करावा. विविध स्पर्धा परीक्षांच्या जाहिरातींसाठी एम्प्लायमेंट न्यूज दर आठवड्यात वाचा आणि बुद्धिमत्ता चाचणीवर भर द्या. स्पर्धा परीक्षांच्या तयारीमध्ये गणित विषयदेखील महत्त्वाचा आहे. स्पर्धा परीक्षेतील गणित विषयाचा स्तर दहावीपर्यंतचाच असतो. काळ, काम, वेग, नातेसंबंध, तर्कशुद्ध युक्तिवाद, दिशा यांवर प्रश्न विचारले जातात. गणित विषयाची काठिण्य पातळी कमी असली तरी कमीत कमी वेळात उत्तरे द्यायची असल्याने जलदगतीने व अचूक उत्तरे देता येणे महत्त्वाचे आहे. (अध्र्या मिनिटांत १ गणित सोडवायचे असते.) शिष्यवृत्ती परीक्षा, एनटीएसच्या परीक्षा यासाठी सहाय्यभूत ठरू शकतात. राष्ट्रीयकृत बँकांसाठी क्लेरिकल व प्रोबेशनरी ऑफिसर पदासाठी आयबीपीएसद्वारे लेखी परीक्षा घेतली जाते.
सामान्य ज्ञान वाढवा
स्पर्धा परीक्षातील सामान्य अध्ययन या विषयांच्या अभ्यासक्रमामध्ये कलाशाखेतील विषयांचा (इतिहास, भूगोल, राज्यशास्त्र, अर्थशास्त्र वगैरे) समावेश जास्त असतो. त्यामुळेच कलाशाखेच्या विद्याथ्र्यांनी या परीक्षेकडे मोठ्या प्रमाणावर वळायला हवे. एमपीएससी क्लास वन, टू व थ्री अधिका-यांसाठी विविध परीक्षा घेते. एमपीएससीच्या राज्यसेवा परीक्षेतून उप-जिल्हाधिकारी, तहसिलदार, पोलिस उप-अधीक्षक यांसारख्या 19 पदांवर निवड केली जाते. पोलिस उपनिरीक्षक, विक्री कर अधिकारी, सहाय्यक या पदांसाठी वेगळी स्पर्धा परीक्षा घेतली जाते. खुल्या गटातील उमेदवार 33 वर्षापर्यंत या परीक्षा देऊ शकतो तर राखीव वर्गातील उमेदवार 38 वर्षापर्यंत परीक्षा देऊ शकतो.
कॉलेजपासूनच अभ्यास करा
शालेय शिक्षण मराठी माध्यमातून झाले. युपीएससीची परीक्षा इंग्रजी माध्यमातून दिली. कॉलेजमध्ये शिकत असतानाच या परीक्षेची तयारी सुरू करावी. रोजचे वर्तमानपत्र वाचणे महत्त्वाचे आहे. देशांमध्ये वा जगांमध्ये घडणा-या विविध घटनांचा समाज घटकांवर होणारा परिणाम अभ्यासणे आवश्यक आहे. युपीएससी पूर्व परीक्षेच्या अभ्यासासाठी एनसीइआरटीची ८ वी ते १२ वीची इतिहास, भूगोल, अर्थशास्त्र, राज्यशास्त्र तसेच विज्ञान विषयांची पुस्तके वाचणे उपयुक्त ठरेल. मुख्य परीक्षेत वैकल्पिक विषयांची निवड आपल्या आवडीनुसार व त्यासाठी उपलब्ध असलेल्या मार्गदर्शनावर करावी. विषयांची निवड करताना त्याचा अभ्यासक्रम व मागील वर्षाच्या प्रश्नपत्रिका बघाव्यात. मुख्य परीक्षा व मुलाखत मराठी माध्यमातून देता येते. व्यक्तिमत्त्व विकासासाठी कॉलेजमध्ये विविध सांस्कृतिक आणि सामाजिक उपक्रमांत सहभागी होणे उपयुक्त ठरते.
सामान्य ज्ञान वाढवा
स्पर्धा परीक्षातील सामान्य अध्ययन या विषयांच्या अभ्यासक्रमामध्ये कलाशाखेतील विषयांचा (इतिहास, भूगोल, राज्यशास्त्र, अर्थशास्त्र वगैरे) समावेश जास्त असतो. त्यामुळेच कलाशाखेच्या विद्याथ्र्यांनी या परीक्षेकडे मोठ्या प्रमाणावर वळायला हवे. एमपीएससी क्लास वन, टू व थ्री अधिका-यांसाठी विविध परीक्षा घेते. एमपीएससीच्या राज्यसेवा परीक्षेतून उप-जिल्हाधिकारी, तहसिलदार, पोलिस उप-अधीक्षक यांसारख्या 19 पदांवर निवड केली जाते. पोलिस उपनिरीक्षक, विक्री कर अधिकारी, सहाय्यक या पदांसाठी वेगळी स्पर्धा परीक्षा घेतली जाते. खुल्या गटातील उमेदवार 33 वर्षापर्यंत या परीक्षा देऊ शकतो तर राखीव वर्गातील उमेदवार 38 वर्षापर्यंत परीक्षा देऊ शकतो.
कॉलेजपासूनच अभ्यास करा
शालेय शिक्षण मराठी माध्यमातून झाले. युपीएससीची परीक्षा इंग्रजी माध्यमातून दिली. कॉलेजमध्ये शिकत असतानाच या परीक्षेची तयारी सुरू करावी. रोजचे वर्तमानपत्र वाचणे महत्त्वाचे आहे. देशांमध्ये वा जगांमध्ये घडणा-या विविध घटनांचा समाज घटकांवर होणारा परिणाम अभ्यासणे आवश्यक आहे. युपीएससी पूर्व परीक्षेच्या अभ्यासासाठी एनसीइआरटीची ८ वी ते १२ वीची इतिहास, भूगोल, अर्थशास्त्र, राज्यशास्त्र तसेच विज्ञान विषयांची पुस्तके वाचणे उपयुक्त ठरेल. मुख्य परीक्षेत वैकल्पिक विषयांची निवड आपल्या आवडीनुसार व त्यासाठी उपलब्ध असलेल्या मार्गदर्शनावर करावी. विषयांची निवड करताना त्याचा अभ्यासक्रम व मागील वर्षाच्या प्रश्नपत्रिका बघाव्यात. मुख्य परीक्षा व मुलाखत मराठी माध्यमातून देता येते. व्यक्तिमत्त्व विकासासाठी कॉलेजमध्ये विविध सांस्कृतिक आणि सामाजिक उपक्रमांत सहभागी होणे उपयुक्त ठरते.
RSS Feed
